Koronavirüs Nedir?

Posted on 4 Ekim 2024 by Hayati Karagöz

Koronavirüs (corona virüsü), SARS-CoV-2 virüsünün neden olduğu, soğuk algınlığı, grip veya zatürre gibi hissettirebilen solunum semptomları ve yüksek ateş gibi belirtiler ile ortaya çıkan oldukça bulaşıcı bir hastalıktır. Covid-19’a yakalanan birçok kişide semptomlar hafif bir şekilde yaşanırken, özellikle kronik hastalığı olanlar kişilerde ciddi solunum sorunları yaşanabilmektedir.

Koronavirüs (Corona Virüsü / Covid-19) Belirtileri Nelerdir?

Covid-19 belirtileri öksürük, yüksek ateş, titreme, nefes darlığı, aşırı halsizlik ve vücutta kırgınlık, kas,eklem ve vücut ağrıları, baş ağrısı, burun akıntısı veya tıkanıklığıdır.

Koronavirüsü belirtileri şunlardır:

Yüksek ateş
Boğaz ağrısı ve öksürük
Nefes darlığı
Kas, eklem ve vücut ağrıları
Genel halsizlik ve bitkinlik
Burun tıkanıklığı veya akıntısı
Tat ve koku kaybı
İshal
Baş ağrısı
İştahsızlık

Şiddetli vakalarda zatürre, ağır solunum yetmezliği, böbrek yetmezliği ve ölüm gelişebilir.

Covid-19 Belirtileri Ne Zaman Ortaya Çıkar?

Koronavirüs hastalığında kuluçka dönemi olarak bilinen, enfekte olma ile semptomları gösterme arasındaki süre, 2-14 gün arasında değişir. Semptomların ortaya çıkması süresi ortalama olarak 5 gündür. Ortaya çıkan bu semptomlar çok hafif veya şiddetli olarak seyredebilir. Hastaların yaklaşık %80’inde Covid-19 yalnızca hafif semptomlara neden olmaktadır. Koronavirüsün yol açabildiği ciddi semptomlar ise şu şekilde sıralanabilir:

Solunumda güçlük çekme veya nefes darlığı
Göğüs ağrısı, göğüste baskı
Konuşma veya hareket kaybı
Uyanamama (uykudan uyanma).
Mavimsi dudaklar veya yüz
Bilinç bulanıklığı

Koronavirüs En Çok Kimleri Ekiler?

Koronavirüs için risk teşkil eden, en çok etkilenmesi muhtemel olanlar özellikle yaşlılar, kanser ya da bağışıklığı baskılayan hastalıkları olanlar ve akciğer hastalıkları bulunanlardır ve bu kişilerde hastalık ağır şekilde seyredebilir. Covid-19 nedeniyle yaşamını yitirenlerin neredeyse tamamında altta yatan farklı hastalıkların varlığının söz konusu olduğu söylenebilir.

Koronavirus herkesi etkileyebilir ancak eldeki verilere göre koronavirüsün ciddi komplikasyonlarına en duyarlı olduğ belirlenen kişi grupları şunlardır:

İleri yaştaki kişiler
Bağışıklık sistemi zayıf olanlar
Kanser hastaları
Akciğer hastalığı olan kişiler
Diyabet (şeker hastalığı) olanlar
Hipertansiyon hastaları
Bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaç kullananlar
Kronik sağlık sorunu

Omicron (Mu) Varyantı Nedir?

Mu varyantı ilk kez tarihler Ocak 2021’i gösterdiğinde Kolombiya’da tespit edildi. Dünya Sağlık Örgütü MU varyantının bilimsel olarak B.1.621 olarak adlandırdı.

Dünya Sağlık Örgütü’nün haftalık bülteninde ‘bağışıklık kaçışının potansiyel özelliklerini gösteren bir mutasyonlar kümesine sahip’ olarak tanımlanmaktadır. Mu varyantının Kolombiya ve Ekvador’da vakaların yüzde 39 ve yüzde 13’ünü oluşturduğu bu ülkelerde zemin kazandığı görülmektedir.

Public Health England tarafından tarafından Ağustos ayında yayınlanan Mu varyantına ilişkin bir risk değerlendirmesinde, MU varyantının aşılamadan kaynaklanan bağışıklığa karşı en az Beta varyantı kadar dirençli olduğunu gösteren laboratuvar çalışması sonuçlarının altı çizilse de bu konuda daha fazla araştırmaya ihtiyaç görülmektedir.

Covid-19 Eris Varyantı Nedir?

Şubat 2023’te tespit edilen, DSÖ tarafından izlenen varyantlar listesinde 5. sırada konumlanan eris varyantı koronavirüs’ün omicron varyantının mutasyona uğramış türüdür. EG.5.1 olarak da bilinmektedir. Eylül 2023’de Türkiye’de de 9 kişide görüldüğü açıklanmıştır.

Covid-19 Pirola Varyantı Nedir?

Pirola varyantı, daha hızlı bulaşabilen ve aşıdan kaçma olasılığı olan BA.2.86 adı verilen omicron varyantının mutasyona uğramış halidir.

Covid-19 JN1 Varyantı Nedir?

İlk olarak ABD’de ortaya çıkan JN1 varyantı, BA.2.86 varyantının spike proteininde türeyen, covid-19’un mutasyona uğramış yeni varyantıdır.

Covid-19 Delta Varyantı Nedir?

5 Ekim 2020’de Hindistan’da tespit edilen, SARS-CoV-2’nin mutasyona uğramış, diğer covid-19 varyantlarından daha bulaşıcı olan B.1.617.2 (Delta) varyantıdır.

Aşılar varyant değiştiren COVID-19 virüslerine karşı bile kişileri koruyabilmektedir. COVID-19 virüsünün etkili olduğu dönemde şu varyantları geliştirmiştir ve bunlar Alfa (İngiltere), beta (Güney Afrika), gama (Brezilya), delta (Hindistan) ve epsilon (Kaliforniya) olarak sınıflandırılmaktadır. Bu varyantlar diğer varyantlardan daha çabuk bulaştığı gözlemlenmiştir.

Koronavirüs Aşıları Hangileridir?

Koronavirüs (covid-19) için Türkiye’de dahil olmak üzere pek çok ülkede aşı geliştirilmiştir. Yaygın olarak bilinen ve kullanılan aşılar şunlardır:

Biontech Aşısı
Moderna Aşısı
Astrazeneca Aşısı
Sputnik V Aşısı
Sinovac (CoronaVac) Aşısı
Turkovac
Sinopharm Aşısı

Koronavirüs için eski teknoloji ile üretilen ve yeni teknoloji ile üretilen aşılar bulunmaktadır. Eski tip teknoloji ile üretilenler inaktif aşılardır. Bunlar çok uzun yıllardır aşina olduğumuz aşılardır. Sinovac aşısı böyle inaktif bir aşıdır. Bunun kendine göre pek çok kolaylığı bulunmaktadır. Örneğin buzdolabında saklanabilir. Bu sayede transferi kolaydır. En ücra kasabalara, köylere kadar gönderilebilir. Dayanıklılığı yüksektir. Bildiğimiz bir teknik olduğundan daha güvenilir ve yan etkileri daha azdır. Olumsuz tarafı ise hazırlaması uzun ve zahmetlidir. İnaktif bir aşı üretmek için virüsün önce laboratuvarda çoğaltılması ve daha sonra inaktive edilmesi gerekmektedir. Dolayısıyla laboratuvarda bulaş riski ile birlikte daha uzun sürede daha az sayıda aşı üretilmesi gibi bazı dezavantajları bulunmaktadır. Bunun yanında daha yeni teknoloji aşılar ise mesajcı RNA aşılarıdır. Dünyada kullanılan Pfizer/BioNTech ve Moderna aşılarıdır. Yine Oxford- AstraZeneca aşısı ve Rusya’nın Sputnik V’si gibi benzer aşılar vardır. Bütün bu aşıların etkinlik açısından birbirine bir üstünlükleri bulunmamaktadır. Etkinlik açısından birbirine yakın sonuçlar verdiklerini söylemek mümkündür.

Koronavirüs(Covid-19) ile İlgili Sık Sorulan Sorular

Biontech aşısının etkinliği ne kadar?

Pfizer-Biontech aşısının hem ilk dozdan sonra koruyuculuğun başlaması hem de bulaşmayı engelleme açısından etkili olduğuna yönelik araştırma sonuçları mevcuttur.

Koronavirüs (Covid-19) kaç günde geçer?

Koronavirüsün atlatılması, covid-19 olan bir kişinin iyileşme süreci bağışıklığına, yaşına, cinsiyetine, altta eşlik eden hastalıklara göre değişmekle birlikte, ortalama olarak 10-14 günde iyileşir. Ancak özellikle altta kronik hastalıkları olanlarlarda koronavirüslerin yaklaşık %30’unda tamamen iyileşme sürecinin 3 aya, yaklaşık %10’unda ise 6 aya kadar sürebilmektedir.

Anne adayları diğer bireylere kıyasla coronavirüs veya diğer enfeksiyonlar açısından daha riskli bir grupta mı yer alır?

Yeni tip Coronavirus (SARS-CoV-2) hamile kadınlar için daha riskli olduğuna dair bilimsel çalışmalar halen yeterli değildir; ancak hamile kadınlardaki immünolojik ve fizyolojik değişiklikler viral enfeksiyonlara karşı daha hassas olmalarına neden olmaktadır. Bu sebeple gebe kadınların viral enfeksiyonlara karşı (Corona virüsün yol açtığı daha önceki enfeksiyonlarda olduğu gibi) ağır hastalık, hayati tehlike açısından daha riskli grupta oldukları söylenebilir.

Bir anne adayına corona virüs bulaşırsa gebelik de risk altına girebilir mi?

Geçmişteki Corona virüs çeşitleri (SARS ve MERS salgınlarında) ile olan hastalıklarda, düşükler ve ölü doğum vakaları bildirilmiştir. Fakat şimdiki salgına neden olan Corona virüsun (COVID-19 hastalığı) gebelik üzerine etkisi konusunda yayınlanan tek bilimsel makalede (LANCET 12 .O2.2020) enfeksiyonu kapmış anne adaylarının doğum sonrası bebeklerinde herhangi bir Corona virüse ait sağlık problemine rastlanılmamıştır.

Hamilelik sırasında coronavirüs geçirmiş kişilerin çocukları doğduğunda olası bir durumda risk grubunda mıdır?

Bununla ilgili yapılan tek vaka çalışmasında, COVID- 19 pozitif anneden doğan bebeklerde olumsuz durum olarak erken doğum ve buna bağlı bebekte olabilecek riskler saptanmıştır ama uzun dönemde çocuğun sağlığına etkisi ile ilişkili kesin bir bilgi yoktur.

Koronavirüs (Coronavirüs) anne sütüyle bulaşır mı?

Virüs enfeksiyonu yakın temasla insandan insana damlacık yoluyla geçen veya öksürme, hapşırma ile bulaşan bir enfeksiyondur. Tek vaka serisinde COVID-19 enfeksiyonu olan annenin sütünde virüse rastlanılmamıştır.

Covid-19 mutasyonu türleri nedir? (İngiltere, Brezilya ve Güney Afrika Varyantları)

Bugüne kadar 3 farklı mutant varyant tespit edildi. Bunlar, İngiltere suşu, Brezilya suşu ve Güney Afrika suşudur. Bu varyantların %60 daha kolay yayıldığı bilinmektedir. Bugün dünyada yayılmakta olan bu varyantlardır. Ancak mortalitesinin daha yüksek olduğuna dair bir veri bulunmamaktadır. Genellikle minimal mutasyonlar, genetik değişiklikler virüsün davranışında bir farklılığa yol açmazlar. Ancak aynı anda birden fazla yerde çok fazla sayıda dizilim değişir ise bu, virüsün hem öldürme gücünü hem yayılma gücünü etkileyebilir.

Covid-19 mutasyonu (Delmicron) nedir?

Daha az bulaşıcı olduğu bilinen Yeni Covid-19 (Deltacron), Omicron (Mu) varyantının alt varyantı olarak bilinmektedir. Delta ve Omicron’un birleşiminden oluşan Delmicron, yüksek ateş, öksürük, bulantı, kusma, nefes darlığı, halsizlik, tat ve koku duyularında azalma, burun akıntısı, geniz akıntısı, baş ağrısı ve ishal belirtileriyle kendini göstermektedir.

Yeni Covid-19 (Delmicron) mutasyonunun normal Covid-19’dan farkı nedir?

Normal covid-19’a göre yeni varyantlar daha kolay ve daha çabuk bulaşabilmekteler. Ancak daha öldürücü olduğuna dair elimizde bir kanıt bulunmamaktadır.

Koronavirüs (Covid) olan kişiler tekrar koronavirüse yakalanır mı?

Evet, yakalanabilir. Hem aşılanan hem de daha önce koronavirüs geçirenler tekrar yeniden covid-19 enfeksiyonuna yakalanabilirler. Varyant suşa da yakalanabilirler. Antikorları düştüğü zaman yani hastanın virüse karşı bağışıklığı tekrar zayıfladığı zaman koronavirüse yakalanabilir.

Koronavirüs atlattıktan sonra oluşan antikor ne kadar süre koruyor?

Yapılan çalışmalar hastaların %80’ini en az 3-6 ay koruduğunu göstermektedir. Ardından antikorlar süratle azalmaktadır. Ancak antikor seviyeleri düşse dahi belirli bir düzeyde koruyuculuğun devam ettiğine inanılmaktadır.

Mutasyonlu Covid-19 virüsü hastalığı atlatanlara tekrar bulaşıyor mu?

Evet, bulaşabilmektedir. Bu nedenle Covid-19 atlatan kişiler de maske takmak, sosyal mesafeyi korumak gibi korunma önlemlerine dikkat etmeye özen göstermelidir.

Delta varyantı aşı olanlara da bulaşır mı?

Aşılar delta varyantına karşı kişileri korumaktadır. Bu yüzden aşının etkisi geçtikten sonra varyantlara karşı korunmak için aşı olmak gerekmektedir. İki doz aşı uygulananlar delta varyantından da korunmaya devam etmektedir. Fakat özellikle tek doz aşı uygulananlarda bu korunma yeterli olmayabilir.

Delta varyantı daha mı hızlı bulaşır?

Yapılan çalışmalar delta varyantının alfa varyantından %60 daha bulaşıcı olduğunu göstermektedir.

Delta varyantı daha mı tehlikelidir?

Çoğu kişide bu varyantların daha ciddi hastalığa yol açtığını gösteren bir delil yoktur. Altta yatan hastalığı olanlar ve yaşlılar için virüs diğer varyantlarda olduğu gibi daha tehlikelidir. Daha bulaşıcı olan bir virüs ise aynı şiddette enfeksiyona yol açsa bile daha fazla sayıda kişiye bulaşacağı için özellikle aşısız kişilerde daha fazla hastalık ve ölüme neden olacaktır. Tüm varyantlardan korunmak için önerilen enfeksiyondan korunma önlemleri aynıdır. El hijyeni, sosyal mesafenin korunması, maske, iyi bir havalandırma ve aşı mutlaka dikkat edilmesi gereken konulardır.

Omicron (Mu) varyantı daha mı bulaşıcı?

Omicron’un alt varyantları, etkili yayıcı olarak kabul edilmektedir. Omicron’un orijinal türü, Delta’dan daha bulaşıcı olarak bilinmekteydi. Omicron’un üzerinde bulunan spike adı verilen proteinin bulunması bulaşıcılığını artırabilmektedir.

Mu varyantı aşılar için ne anlama geliyor?

Omicron’a karşı en iyi korunma yöntemi aşılar olarak bilinmektedir. Süresi geldiğinde aşı olmak koronavirüsün oluşturduğu bütün varyantlara karşı koruma sağlayacaktır. Omicron yani Mu varyantının aşılara karşı direnç gösterdiği söylense de maske, mesafe ve hijyenden sonra en iyi korunma yönteminin aşı olduğu bilinmektedir.

Aşı sonrasında koronavirüs bulaşır mı?

Aşıdan doz aşıdan yaklaşık 2 hafta sonra antikorlar oluşmaya başlar. Bu günden önce bulaş mümkündür ancak aşıdan 2 hafta sonra antikorlar oluşmaya başladığı için bulaş riski çok daha düşüktür. Antikorlar azalmaya başladığında bulaş riski tekrar artmaktadır. Aşı virüsün bulaşmasını ya da bir başka kişiye bulaştırılmasını önlememektedir. Bulaştığı kişide hastalığın ağır seyretmemesini sağlamaktadır.

Koronavirüs sonrası tat ve koku kaybı ne zaman düzelir?

Bazı hastalarda 4-6 hafta, bazı hastalarda 12 haftaya kadar uzamaktadır. Ancak çok az bir kısmında 6 ay kadar sürmekle beraber hastaların büyük bir çoğunluğunda 1-3 ay arasında geçmektedir.

Hamilelik döneminde koronavirüs geçirmek tehlikeli mi?

Bugüne kadar bebeğe zarar verdiğini açıklayan bir çalışma yoktur. Hamilelikte de normal hamile olmayan bir kişiye göre daha ağır seyrettiğine dair bir veri elimizde henüz bulunmamaktadır.

Covid-19 hastası çocuğunu emzirebilir mi?

İlaç kullanmayan hastaların bebeğini emzirmesi önerilmektedir. Covid-19 tedavisine yönelik olarak uzman doktorun kararına göre emzirmeye engel teşkil etmeyecek farklı bir tedavi de uygulanabilir.

Alerji ile koronavirüs hastalığı nasıl ayırt edilir?

İkisi aslında oldukça farklı. Alerjisi olan bir kişide hapşırık ön plandadır. Burun akıntısı, göz yaşarması, göz sulanması yaşanır. Semptomları olan bir Covid hastasında ise bu belirtilerden ziyade genellikle; ateş, yaygın kas eklem ağrısı, ishal, koku ve tat almada bozukluk gibi belirtiler vardır. Ancak elbette ki Covid hastalarının yaklaşık yarısının hiç şikayeti olmadan yani asemptomatik olarak ayakta geçirdikleri ve çevrelerine bulaştırabildikleri unutulmamalıdır.

Covid-19 cinsel yolla bulaşır mı?

Cinsel yolla bulaşmaz ancak cinsel temas sırasında yaşanan yakın temasla bulaşır. Artık hava yolu ve damlacık yoluyla bulaştığı çalışmalarla ispatlanmıştır.

Covid-19 kısırlığa yol açar mı?

Hayır, Covid-19 hastalığı atlatan kişilerde kısırlık görüldüğüne dair bir veri bulunmamaktadır. İnfertilite sorununun Covid-19 ile herhangi bir ilgisi bulunduğuna dair bir çalışma yoktur. İnfertilite tedavisi görmek isteyen kişiler bir Tüp Bebek uzmanı ve merkezinden randevu alarak bebek sahibi olma hayallerine kavuşabilirler.

Covid-19 akut akciğer ve karaciğer yetmezliğine sebep olur mu?

Bütün organların yetmezliğine yol açabilir. Ciddi bir Covid-19 enfeksiyonu böbrekleri, beyni, kalbi, karaciğeri ve akciğeri etkilemektedir. Ağır seyirli hastalarda da bu organların yetmezliğine yol açabilir.

Covid-19 saç dökülmesi yapar mı?

Covid-19 saç dökülmesine sebep olabilir. Bu nedenle Covid-19 geçiren kimselerin muhakkak saç dökülmesini önleyen şampuanları ve serumları kullanması, bunun yanında biyotin tablet alması önerilmektedir.

Maymun çiçeği virüsü pandemiye yol açabilir mi?

Maymun çiçeği virüsü hastalığı yani monkeypox dünyayı etkilediği için küresel halk sağlığı açısından önemi olan bir hastalıktır. Afrika’nın dışında ilk monkeypox salgını 2003 yılında Amerika’da görülmüştür. Bu salgında da 70’in üstünde vaka görülmüştür. Son dönemlerde de Avrupa ülkelerinde virüsün yayıldığı bildirilmektedir. Bu durum Dünya Sağlık Örgütü tarafından takip edilmektedir.

Bir yanıt yazın Yanıtı iptal et

Related Posts

Kuş Gribi Nedir?

Beylükdüzü Akşamları Bir Başka Güzel

Avcılar’ın Güzel Kızları